- Μοροζίνι
- (Morosini). Μεγάλη βενετική οικογένεια ευγενών, γνωστή από τον 10o ήδη αι., η οποία έδωσε στην Εκκλησία καρδινάλιους και ιερείς και στη βενετική κυβέρνηση διπλωμάτες, πολιτικούς, στρατιωτικούς και δόγηδες: ο Ντομένικο M., που έγινε δόγης το 1148-1156· ο Μαρίνο Μ. (πέθανε το 1253), που εξελέγη (1230) δούκας της Κρήτης, ο Μιχαήλ M., ο κατακτητής της Τενέδου (1377) και άλλων νήσων του Αιγαίου, που έγινε δόγης το 1382 (Ιούνιος – Οκτώβριος) και ο Φραντσέσκο, που είναι ο γνωστός στρατάρχης των βενετικών δυνάμεων που πολέμησαν στην Ελλάδα εναντίον των Τούρκων και στην Κρήτη κατά την πολιορκία του Χάνδακα.
Ο Φραντσέσκο Μ. (1618-1694) ανέλαβε την ηγεσία των δυνάμεων που υπερασπίζονταν το Μεγάλο Κάστρο (Χάνδακα) το 1666 και έμεινε εκεί έως την πτώση της πόλης το 1669. Στις 16 Σεπτεμβρίου 1669 υπέγραψε τη συνθήκη παράδοσης του νησιού στους Τούρκους. Το 1684 η βενετική κυβέρνηση, που είχε προχωρήσει στον αντιτουρκικό συνασπισμό του Λιντς, διόρισε τον Φραντσέσκο γενικό αρχηγό των ναυτικών και χερσαίων δυνάμεων της στην Ελλάδα. Τον Ιούνιο ο Φραντσέσκο έφτασε στην Κέρκυρα και άρχισε τη στρατολόγηση Επτανησίων. Στις 8 Αυγούστου κυρίευσε τη Λευκάδα (Αγία Μαύρα) και αργότερα την Πρέβεζα. Το 1685 άρχισαν οι επιχειρήσεις του στην Πελοπόννησο (1685-1687) ο οποίες, σε τρεις διαδοχικές εκστρατείες, κατέληξαν στην εκδίωξη των Τούρκων. Η κατάκτηση της Πελοποννήσου πανηγυρίστηκε στη Βενετία και ο Μ. ανακηρύχτηκε «ιππότης του Αγίου Μάρκου» με τον τίτλο «Πελοποννησιακός»· η γερουσία του έστησε στο παλάτι του Δόγη μπρούντζινο άγαλμα και του έκανε πολλές άλλες εξαιρετικές τιμές. Το φθινόπωρο του 1687 οι δυνάμεις του Μ. (στις οποίες συγκαταλέγονταν πολλοί Έλληνες και πολυάριθμοι Ευρωπαίοι μισθοφόροι με τον Σουηδό στρατηγό κόμη Κένιγκσμαρκ επικεφαλής) κατέλαβαν την Αττική και πολιόρκησαν την Ακρόπολη των Αθηνών. Στις 27 Σεπτεμβρίου βενετική βόμβα προκάλεσε την ανατίναξη του Παρθενώνα, που έως τότε σωζόταν σε αρκετά καλή κατάσταση. Τον επόμενο χρόνο (Απρίλιος 1688) ο Φραντσέσκο Μ. εξελέγη δόγης της Βενετίας. Τον Ιούλιο του 1688 ο Μ. ξεκίνησε την εκστρατεία του εναντίον της Χαλκίδας, αλλά απέτυχε, αφού πρώτα έχασε στις μάχες και από τις αρρώστιες μεγάλο αριθμό από στρατιώτες και αξιωματούχους του (Σεπτέμβριος 1688: θάνατος από λοιμό του Κένιγκσμαρκ). Το καλοκαίρι του 1693 ο M., 75 ετών πια, επέστρεψε στην Πελοπόννησο για να αρχίσει νέους αγώνες, αλλά πέθανε στο Ναύπλιο τον Ιανουάριο του 1694.
Ο Βενετός ναύαρχος και δόγης Φραντσέσκο Μοροζίνι, ο επονομαζόμενος «Πελοποννησιακός» (Δημοτικό Μουσείο Κορέρ, Βενετία).
Προτομή του Βενετού ναυάρχου και δόγη Φραντσέσκο Μοροζίνι (Δημοτικό Μουσείο Κορέρ, Βενετία).
Dictionary of Greek. 2013.